Cîgira Hevserokatiya Encûmena Cîbcîkar a Kantona Firatê Mizgîn Xelîl bi boneya 102’yemîn salvegera îmzekirina Peymana Lozanê ji ANF’ê re axivî.
Mizgîn Xelîl destnîşan kir ku bi peymanê Kurdistan hatiye dabeşkirin û hêzên dagirker bi vê dabeşkirinê xwestin gelê Kurd ji hevûdu qut bikin û ev yek anîn ziman: ‘’Di 24`ê Tîrmeha 1923`yan de Peymana Lozanê hate îmzekirin, di wê demê de Împaratoriya Osmaniyan di navbera Sûriyeyê û Iraqê de bû. Kurdistan du parçe bû lê belê piştî Peymana Lozanê bû çar parçe, bi vê parçebûnê re xwestin gelê Kurd ji hevûdû qut bikin û bêyî rol û misyon bihêlin. Ew bi xwe şêwaza qirkirinê ye û di Lozanê de jî qirkirin li Kurdan hatiye ferzkirin. Ji wê demê ve ye gelê Kurd ê li her çar parçeyên Kurdistanê rastî qirkirin û tunekirinê tên. Hêzên navdewletî ev dabeşkirina li Rojhilata Navîn û bi taybet jî li Kurdistanê pêk anîn, ji bo berjewendiyên xwe pêk anîn.’’
`DI DÎZAYNKIRINA ROJHILATA NAVÎN A NÛ DE WÊ KURD XWEDÎ STATU BIN`
Mizgîn Xelîl piştre anî ziman ku bi parçebûna Kurdistanê re Kurd jî parçe bûn û wiha pêde çû: “Heta niha jî polîtîkayên asîmîlasyon, qirkirin û înkarê li ser Kurdan tên meşandin. Kurdên ku li hemberî desthilatdariyê li ber xwe didin, ne wekî sedsalên berê ye, vaye li her derê serhildan û têkoşîna Kurdan tê dîtin. Çawa ku em dibêjin sala 1923`yan sala qirkirina Kurdan e, lê sedsala 21`emîn wê bibe sedsala azadiya gelê Kurd û wê di dîzaynkirina Rojhilata Navîn a nû de, rola Kurdan li pêş be û gelê Kurd wê xwedî cihekî girîng be. Çend rojan beriya niha salvegera Şoreşa Rojava bû, gelê me li vir bû û bi hezaran ji bo hebûna xwe şoreşa xwe li dar xist û heta niha jî ew şoreş li dar e, sîwana siyasî, leşkerî û diplomasî bi dest xistiye, gelek gavên mezin bi dest xistine. Şoreşa Rojava îlham daye her derê. Ew pergalên ku serî li qirkirin, tepisandin û tunekirinê didin, dixwazin dîsa gelan di bin yek ziman, nasname û alê de bihêlin. Ev jî rêbaza desthilatdariyê ya qirkirina gelan e.”
`ROJHILAT NAVÎNA A DEMOKRATÎK YA NÛ`
Mizgîn Xelîl destnîşan kir ku zêdetirî sed sal bi ser Peymana Lozanê de derbas bûye û roja me ya îroyîn ew peyman jî têk çûye û got: ‘’Gelê Kurd êdî xwedî têkoşîneke mezin e, Kurd wê careke din rastî Lozaneke din neyê, em vê yekê qebûl nakin, niha şoreşa me êdî berhem û îlhamê dide. Em ê li Rojhilata Navîn a Demokratîk a nû de li pêş bin û wê modela Rêveberiya Xweser û xwebirêvebirinê derkeve pêş. Bi taybet jî li Sûriyeyê wê her netew bikaribe bi nasname, dîrok û çanda xwe bi awayekî azad bijî.’’
`WÊ LOZANEKE DIN PÊK NEYÊ`
Mizgîn Xelîl di dawiya axaftina xwe de diyar kir ku wê Lozaneke din dubare nebe û ev yek anîn ziman: ‘’Peymanê Lozanê, Kurd kirin çar parçe, lê wê tu carî careke din Lozaneke nû pêk nayê. Ji ber ku em xwediyê şoreşê ne û em ê xwedî li Kurdistana xwe û xwedî li şoreşa xwe derkevin. Em ê li hemberî hemû peymanên ku me înkar dikin, li ber xwe bidin û wan qebûl nakin. Em ê rabin û xwe îspat bikin.”