Çarşem, 17 Îlon 2025
  • Ji Bo Min
  • Favoriyên Min
  • Tomarên Min
  • Dîtinên Min
  • Blog
Video
Podcast
Zindî
Arşîv
Têketin
Stêrk TV
  • DESTPÊK
  • ROJANE

    Jin li qadan in: Dengê Jîna Emînî mezintir dibe

    Ji aliyê Stêrk TV

    TJA, DEM Partî û DBP’ê Jîna Emînî bi bîr anî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Jinên Meksîkayî ji bo ‘Mafê Hêviyê’ çalakî kirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Ji Civanê ku destekê wî nîne, tirsiyan: Ewilî ceza betal kirin, piştre car din erê kirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Seroka EFA’yê Lopez: Hewldana Ocalan mînak e ji bo cîhanê

    Ji aliyê Stêrk TV

    Mîrxan Karker: Civaka ku herî zêde li Îslam a Demokratîk vekirî ye Kurd e

    Ji aliyê Stêrk TV
  • KURDISTAN

    Dikandarên Saqizê ji bo Jîna Emînî dikanên xwe venekirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Fermandarê efsanewî Senar Garzan

    Ji aliyê Stêrk TV

    HPG-NRÇ şehîdên gelên Êzidî û Ereb ên Şengalê bi bîr anî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Cerdevanan bexçeyê wî talan kirin, piştre jî bi çekê gef lê xwarin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Êlihê êrîşa çekdarî: 24 kes hatin binçavkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Afîfe Kartal: Em xwedî li rêya aştiyê ya ku Rêber Apo vekiriye derkevin

    Ji aliyê Stêrk TV
  • JIN

    Li Rojava Jîna Emînî hate bîranîn, serhildana ‘Jin Jiyan Azadî’ hate silavkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Şoreşa ‘Jin, Jiyan, Azadî’ manîfestoya jiyana azad e

    Ji aliyê Stêrk TV

    Rêxistinên jinan kampanyaya ‘Em ji bo bijîn û bidin jiyandin birêxistin dibin’ dan destpêkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Nêrgiz Mihemedî bertek nîşanî êrîşa li ser girtiyên jin da: Hewl didin tolê hilînin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Jinên navdar ên cîhanê ji bo Rêber Apo name ji Konseya Ewropa re şandin

    Ji aliyê Stêrk TV

    DAKB: Jin Jiyan Azadî veguherî meşaleyeke azadiyê

    Ji aliyê Stêrk TV
  • ÇAND Û HÛNER

    Hejmara 37’an a Kovara Ciwanên Welatparêz derket

    Ji aliyê Stêrk TV

    Ji bo Festîvala Çanda Kurd a li Marsîlyayê banga tevlîbûnê hate kirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    KCDK-E: Festîvala Çanda Kurd a 33’emîn peyama azadî û yekîtiya çandî da

    Ji aliyê Stêrk TV

    TEV-Çand: Mîrateya Mazdek Ararat wê ji têkoşîna me re bibe ronahî

    Ji aliyê Stêrk TV

    ‘Şeva Çaran’ îşev li ser ekranên Medya Haber TV’yê ye

    Ji aliyê Stêrk TV

    Awûstûrya xwe ji şahiya “Aştî û azadiyê mezin bikin” re amade dike

    Ji aliyê Stêrk TV
  • CÎHAN
  • YÊN DIN
    • Gotar
    • Civak
    • Rojava
    • Gotar
  • 🔥
  • HEMÛ BAJAR
  • BEHDÎNAN
  • STENBOL
  • AMED
  • ENQERE
  • QAMIŞLO
  • ROJEV
  • KOBANÊ
  • WAN
  • ŞENGAL
  • ŞIRNEX
  • MÊRDÎN
  • HESEKÊ
  • RIHA
  • ÊLIH
  • COLEMÊRG
  • ŞEHBA
Nûçeyên Lezgîn
Hevdîtina Rêveberiya Xweser û Hikumeta Demkî taloq bû
Li Pêncewînê êrîşa bi balafira bêmirov: Kesekî jiyana xwe ji dest da
Şoreşa ku bi destê xwedawendan gihîşt serkeftinê: Şoreşa Rojava
Şewatên li Aydin, Îzmîr û Kutahyayê dewam dikin
Li Şarbajêr droneyek ket
Dîtina TîpanAa
Stêrk TVStêrk TV
  • Kurdistan
  • Jin
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Rojava
  • Rojane
  • Cîhan
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
  • Ji Bo Min
  • Dîtinên Min
  • Tomarên Min
  • Favoriyên Min
Bigere
  • Kategorî
    • Kurdistan
    • Jin
    • Ciwan
    • Çand û Hûner
    • Cîhan
  • BAJAR
    • HEMÛ BAJAR
    • AMED
    • STENBOL
    • QAMIŞLO
    • ŞEHBA
    • REQA
    • WAN
  • JI BO TE
    • Ji Bo Min
    • Tomarên Min
    • Favoriyên Min
    • Dîtinên Min
  • RÛPEL
    • Podcast
    • Video
    • Wêne
    • Gotar
Hesabê we heye? Têketin
Me bişopîne
© Mafên belavkirinê li ba Stêrk TV parastî ne 2024. Hemû maf parastî ne.
Stêrk TV > Blog > Gotar > Têgînên Şer û Aştî
Gotar

Têgînên Şer û Aştî

Seevan SAEED
Seevan SAEED Dîroka nûkirinê: 9. Cotmeh 2024 Dema xwendinê: 6 dq.
Parvekirin

Têgînên şer û aştî, di dîroka mirovatiyê de cihên mezin girtine. Her du jî hêzên dijber lê bi hev re girêdayî ne. Dema ku aştî, hevgirtin, hevkarî û nebûna tundûtûjiyê temsîl dike, şer tê wateya pevçûn, êrîş û wêrankirinê. Têgihîştina van her du têgehan hewce dike ku pênase, sedem, encam, û awayên ku ew bandorê li tevgerên mirovî û pêkhateyên civakê dikin were lêkolinkirin.

Aşitî bi gelemperî wekî rewşek aramiyê tê fêm kirin, ku tê de ferd û civak di nav hevahengî de, bê tundî û pevçûnan dijîn. Ev ne tenê nebûna şer e, lê rewşek erênî ye ku tê de rêz li dadmendî, wekhevî û mafên xelk tê girtin. Aşitî dikare li ser astên ferdî, civakî, neteweyî û navneteweyî jî diyar bibe.

Di asta ferdî de, aşitî dibe ku têgehek aramî ya hundurîn bê. Ji bo civak û netewe jî, aştî tê wateya tenahî ya civakî û parastina mafên welatiyan. Di asta cîhanî de, aştî bi gelemperî bi dîplomasî, çareserkirina nakokiyan bi diyalogê, û hevkariya di navbera gelan de ji bo pêşîgirtin an bidawîkirina pevçûnan hevwate ye. 

Lêgerîna aştiyê nirxek gerdûnî ye, ku ji hêla fîlozof, rêberên olî û siyasetmedaran ve di seranserê dîrokê de tê şopandin. Hewldanên avakirina aşitiyê tekezî li ser lihevkirin, têgihiştin û hevkariya di navbera kom an welatên cihê de dikin. Pêşxistina perwerde, pêşkeftina aborî û dadmendiya civakî hêmanên bingehîn ên afirandina aştiya domdar in.

Ji aliyê din ve şer bi şidet, êrîş û pevçûnên çekdarî yên di navbera kom, netewe, an îdeolojiyên cihêreng de ye. Ew bi gelemperî ji tansiyonên kûr ên siyasî, aborî, an civakî encam dide û dibe ku ji ber nakokiyên axê, şerên desthilatdariyê, an cûdahiyên îdeolojîk be. Digel ku şer carinan dibe sedema guhertinên girîng -wek rûxandina rejîmên zordar- di heman demê de dibe sedema êş, wêrankirin û windakirina jiyanê.

Şer dikare gelek awayan bigire: şerê dest-û-yexe, taktîkên gerîlla, şerên navxweyî, û şerê teknoloji û sîber di serdema dîjîtal a îroyîn de. Her şêwazzên şer, stratejiyên ku ji bo têkbirina dijmin hatine çêkirin, bi gelemperî bi lêçûnek mezin a mirovî û madî vedihewîne. Di dîrokê de, şer li ser çavkaniyan, ol, cudahiyên etnîkî û îdeolojiyên siyasî hatine kirin. Ji şerên kevnar ên mîna Şerê Troyayê bigire heya nakokiyên nûjen ên mîna şerên cîhanî, hebûna dubare ya şer di dîroka mirovatiyê de destnîşan dike ku pevçûn di rewşa mirovî de kûr e.

Digel ku şer di dîrokê de wekî navgînek ji bo bidestxistina rûmet an rizgariya neteweyî hate romantîze kirin, nêrînên nûjen her ku diçe zirarên giran ên ku ew li ser sivîlan, aborî û aramiya navneteweyî digire nas dikin. Şer civakan wêran dike, birînên laşî û psîkolojîk li dû xwe dihêlin ku dikarin nifşan baş bikin. Wêraniya mezin a ku ji hêla çekên qirkirina girseyî ve hatî çêkirin, mîna bombeyên nukleerî, potansiyela felaketê ya şerê nûjen radixe ber çavan.

Tevî nakokiyên wan, aştî û şer bi hev ve girêdayî ne. Yek pir caran ber bi ya din ve diçe, ji ber ku çerxên şîdet û lihevhatinê dîrokê çêdike. Mînakî, dibe ku şer piştî demên aştiyê ji ber tengezariyên neçareserkirî, hewcedariyên siyasî yên nehatî peyda kirin, an cûdahiyên aborî derkevin holê. Bi heman awayî, aştî dibe ku piştî şerên dirêj û hovane bi danûstandin, peyman, an hewildanên ji nû ve avakirinê derkeve holê. Peymana Versailles (1919) ya ku Şerê Cîhanê yê Yekem bi dawî kir, wek nimûne, hewldanek bû ku aştiya piştî pevçûnek wêranker peyda bike, her çend ew di dawiyê de tovên Şerê Cîhanê yê Duyemîn çandin.

Ji aliyê felsefî ve, gelek ramanwer li ser pêwîstiya şer û aştiyê rawestiyane. Dîroknasê Yewnanî yê kevn Herodot pêşniyar kir ku şer ji bo mirovan rewşek xwezayî ye, dema ku aştî îdealek e ku hewldan û domandina domdar hewce dike. Bi heman awayî, teorîsyenên siyasî yên mîna Hobbes jiyana mirovan a di rewşek xwezayî de wekî “tenêtî, belengaz, nebaş, hov û kurt” binav kir, tenê bi danîna peymanên civakî ji bo domandina aştiyê tê kontrol kirin.

Lêbelê, ramanwerên din dibêjin ku aştî şertê xwezayî ye. Bo nimûne, Kant, di gotara xwe ya “Aştiya herdemî” de, bawer kir ku aştiya mayînde dikare bi rêveberiya komarê, hevkariya navneteweyî û rêzgirtina mafên mirovan pêk were.

Di encamê de, aştî û şer du rûyên heman pereyê ne, ku bi berdewamî bandorê li dîroka mirovahiyê dikin û dirust dikin. Digel ku şer gelek caran bûye hêzek wêranker, bûye sedema êş û wêraniyê, di heman demê de tevgerên aştî, lihevhatin û hevkariyê jî derxistiye holê. Pirsgirêka mirovatiyê di peydakirina riyên ji bo domandina aştiyê, çareserkirina nakokiyan bêyî ku serî li şîdetê bide, û afirandina cîhanek ku edalet û wekhevî tê de pêş bikeve ye. Tenê bi têgihiştina hem sedemên şer û hem jî şert û mercên ji bo aşitiyê pêwîst in, civak dikarin hêvî bikin ku çerxa pevçûnan bişkînin û cîhanek lihevhatî ava bikin.

YÊN HATINE ÊTÎKETKIRIN Seevan SAEED

Ji me agahî bistîne!

Eger tu bibî abone em ê nûçeyên lezgîn yekser ji maîla te re bişînin.
Eger tu bibî abone te we wateyê ku tu Polîtikaya Malpera Me dipejînî û dîsa tê wê wateyê ku tu Şert û Mercên me qebûl dikî. Tu kendî bixwazî dikarî ji abonetiyê derkevî
Çi Difikirî?
.0
.0
.0
.0
.0
.0
Nûçeya Berê Aldar Xelîl: Tu kes nikare roja me tarî bike
Nûçeya Pişt re Qirkirina siyasî: Hevşaredara Misircê û 4 jin hatin binçavkirin
Nirxandinek Bike Nirxandinek Bike

Nirxandinek Bike Bersivê betalke

Ji bo ku hun şirove bikin divê hun têkevin pergalê.

Me Bişopîne!

Tu dikarî li ser gelek platforman rûpelên me bişopînî.
FacebookBiecibîne
TwitterBişopîne
PinterestPîn bike
InstagramBişopîne
YoutubeSubscribe
TiktokBişopîne
TelegramBişopîne
Google NewsBişopîne
LinkedInBişopîne
- Frekans -
Ad image
- Frekans -
Ad image

Navarokên Li Pêş

Rêveberiya Xweser a Şengalê: Efrîn wê bi berxwedana gelan rizgar bibe

Rêveberiya Xweser a Şengalê berxwedana gelê Efrînê ya li Şehbayê silav kir û destnîşan kir…

Ji aliyê Stêrk TV

Li Bruksel û Grazê meşên şeva 8’ê Adarê

Bi wesîleyê 8’ê Adarê bi hezaran jin li kolanên Brukselê meşiyan, bi deng, muzîk û…

Ji aliyê Stêrk TV

Xeznewî: Rojava ne dirûşmeyek e, modelek e ku rêzê li hemû olan digire

Zanayê olî yê Rojavayî Şêx Murşid El Xeznewî têkildarî ol, siyaset û têkoşîna azadiya gelê…

Ji aliyê Stêrk TV

Ev jî di be ku bala te bikşînin

Îmralî- Wargeha Avakariya Aqlê Kurd (2)

Ji aliyê Nurhaq GULBAHAR

Okyanûsa Pasîfîk tê leşkerîkirin

Ji aliyê Kurdistan LEZGIYEVA

Îmralî-Hêza Veguherînê ya Giravê (1)

Ji aliyê Nurhaq GULBAHAR

Ermenîstan û Rêxistina Hevkarîya Şanghayê

Ji aliyê Kurdistan LEZGIYEVA
Ya Berê Ya Pişt re
Stêrk TV
Stêrk TV
Stêrk TV

Li Ser Şopa Heqîqetê

Stêrk TV kanaleke pirziman ya nûçeyan e. Zimanê sereke ya kanalê kurdî ye. Kanal bi van zimanan nûçeyan diweşîne; kurmancî, soranî, goranî, hewramî, dimilî û îngilîzî.

Facebook Twitter Youtube Rss Medium
Kategorî
  • Kurdistan
  • Rojane
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Jin
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
Rûpel
  • Têkîlî
  • Frekans
  • Derbarê me de
  • Şert û Merc
  • Rêgezên Malperê
  • Kar Xwestin
  • Kunye

© Stêrk TV. Hemû mafê wê parastîne

adbanner
AdBlock Asteng Dike
Malpera me de reklam hene, ji ber vê sedemê malpera me bixin listeya spî ya AdBlock'ê
Temam, ez ê li listeya spî zêde bikim
Hûn bi xêr hatin

Têkevin hesabê xwe

Te paroleya xwe jibîr kir?