Pêncşem, 19 Hezîran 2025
  • Ji Bo Min
  • Favoriyên Min
  • Tomarên Min
  • Dîtinên Min
  • Blog
Video
Podcast
Zindî
Arşîv
Têketin
Stêrk TV
  • DESTPÊK
  • ROJANE

    Meclîsa Jinan a DEM Partiyê: Em ê aştiyê diyarî Denîzê bikin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Şandeya DEM Partiyê serdana MUSÎAD’ê kir

    Ji aliyê Stêrk TV

    Franziska Stier: Divê Abdullah Ocalan bi awayekî azad biaxive

    Ji aliyê Stêrk TV

    Mîthat Sancar bû endamê Heyeta Îmraliyê

    Ji aliyê Stêrk TV

    Bi wesîleya salvegera 100’emîn a serhildanan Şêx Seîd li Brukselê konferans, li Kolnê bîranîn

    Ji aliyê Stêrk TV

    Şîmel Çam: Ma divê illehî li ber mirinê bê berdan?

    Ji aliyê Stêrk TV
  • KURDISTAN

    Cenazeyê Eyşe Şanê piştî 29 salan li Amedê hate veşartin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Sema Yuce li ser gora xwe hate bîranîn

    Ji aliyê Stêrk TV

    Doza Sîncar careke din hate taloqkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    PJAK: Em ê gelê xwe bêparastin nehêlin, em amade ne, bi rêxistin in

    Ji aliyê Stêrk TV

    HPG-NRÇ şehîdên Zapê bi bîr anî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Pêngava ‘Azadî ji Rêber Apo re’ -II

    Ji aliyê Stêrk TV
  • JIN

    Dayika Aştiyê Hamdiye Şimdî jiyana xwe ji dest da

    Ji aliyê Stêrk TV

    Serlêdanên ji bo Xelatên Rojnamevaniya Jinan a Gûrbetellî Ersoz destpê kirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Wanê ‘Tora Têkoşîna bi Tundiyê re’ hate avakirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Comandante Ramona: Em şer naxwazin, lê aştî bi teslîmiyetê pêk nayê

    Ji aliyê Stêrk TV

    Mirina jinan a li ser rêya koçberiyê zêde bûne

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Swîsreyê di çalakiya greva jinan de dirûşmeya ‘Jin, Jiyan, Azadî’ deng veda

    Ji aliyê Stêrk TV
  • ÇAND Û HÛNER

    Li Parlamenta Îngilistanê eleqeya mezin ji bo dokûmantera ‘Rojava’

    Ji aliyê Stêrk TV

    FîlmAmed: Em dixwazin xwedî li hiş û bîra vê xakê derkevin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Festîvala Ciwan û Çandê ya Hozan Serhad li Reimsê wê bê lidarxistin

    Ji aliyê Stêrk TV

    34 komên folklor di Mihrîcana Govenda Kurdistanê de ketin pêşbirkê

    Ji aliyê Stêrk TV

    Di festîvala Respectê de Kurd bi ‘Govendê’ li ber nijadperestiyê rabûn

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Cenevreyê civîna berxwedan û çanda Kurdî

    Ji aliyê Stêrk TV
  • CÎHAN
  • YÊN DIN
    • Gotar
    • Civak
    • Rojava
    • Gotar
  • 🔥
  • HEMÛ BAJAR
  • BEHDÎNAN
  • STENBOL
  • AMED
  • QAMIŞLO
  • ENQERE
  • KOBANÊ
  • ROJEV
  • WAN
  • ŞENGAL
  • ŞIRNEX
  • MÊRDÎN
  • HESEKÊ
  • RIHA
  • COLEMÊRG
  • ÊLIH
  • ŞEHBA
Nûçeyên Lezgîn
Li Marmarîsê erd hejiya: 1 mirî, 69 birîndar
Mazlûm Ebdî û Îlham Ehmed bi Wezîrê Karên Derve yê Fransayê re hevdîtin kirin
Li Buyukçekmeceyê erdheja bi 3.8 pileyî
Baregeha Zilîkan weke volkana li ber teqînê ye
Di navbera DYE û Îranê de hevdîtinên nerasterast destpê kirin
Dîtina TîpanAa
Stêrk TVStêrk TV
  • Kurdistan
  • Jin
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Rojava
  • Rojane
  • Cîhan
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
  • Ji Bo Min
  • Dîtinên Min
  • Tomarên Min
  • Favoriyên Min
Bigere
  • Kategorî
    • Kurdistan
    • Jin
    • Ciwan
    • Çand û Hûner
    • Cîhan
  • BAJAR
    • HEMÛ BAJAR
    • AMED
    • STENBOL
    • QAMIŞLO
    • ŞEHBA
    • REQA
    • WAN
  • JI BO TE
    • Ji Bo Min
    • Tomarên Min
    • Favoriyên Min
    • Dîtinên Min
  • RÛPEL
    • Podcast
    • Video
    • Wêne
    • Gotar
Hesabê we heye? Têketin
Me bişopîne
© Mafên belavkirinê li ba Stêrk TV parastî ne 2024. Hemû maf parastî ne.
Stêrk TV > Blog > Gotar > Têgînên Şer û Aştî
Gotar

Têgînên Şer û Aştî

Seevan SAEED
Seevan SAEED Dîroka nûkirinê: 9. Cotmeh 2024 Dema xwendinê: 6 dq.
Parvekirin

Têgînên şer û aştî, di dîroka mirovatiyê de cihên mezin girtine. Her du jî hêzên dijber lê bi hev re girêdayî ne. Dema ku aştî, hevgirtin, hevkarî û nebûna tundûtûjiyê temsîl dike, şer tê wateya pevçûn, êrîş û wêrankirinê. Têgihîştina van her du têgehan hewce dike ku pênase, sedem, encam, û awayên ku ew bandorê li tevgerên mirovî û pêkhateyên civakê dikin were lêkolinkirin.

Aşitî bi gelemperî wekî rewşek aramiyê tê fêm kirin, ku tê de ferd û civak di nav hevahengî de, bê tundî û pevçûnan dijîn. Ev ne tenê nebûna şer e, lê rewşek erênî ye ku tê de rêz li dadmendî, wekhevî û mafên xelk tê girtin. Aşitî dikare li ser astên ferdî, civakî, neteweyî û navneteweyî jî diyar bibe.

Di asta ferdî de, aşitî dibe ku têgehek aramî ya hundurîn bê. Ji bo civak û netewe jî, aştî tê wateya tenahî ya civakî û parastina mafên welatiyan. Di asta cîhanî de, aştî bi gelemperî bi dîplomasî, çareserkirina nakokiyan bi diyalogê, û hevkariya di navbera gelan de ji bo pêşîgirtin an bidawîkirina pevçûnan hevwate ye. 

Lêgerîna aştiyê nirxek gerdûnî ye, ku ji hêla fîlozof, rêberên olî û siyasetmedaran ve di seranserê dîrokê de tê şopandin. Hewldanên avakirina aşitiyê tekezî li ser lihevkirin, têgihiştin û hevkariya di navbera kom an welatên cihê de dikin. Pêşxistina perwerde, pêşkeftina aborî û dadmendiya civakî hêmanên bingehîn ên afirandina aştiya domdar in.

Ji aliyê din ve şer bi şidet, êrîş û pevçûnên çekdarî yên di navbera kom, netewe, an îdeolojiyên cihêreng de ye. Ew bi gelemperî ji tansiyonên kûr ên siyasî, aborî, an civakî encam dide û dibe ku ji ber nakokiyên axê, şerên desthilatdariyê, an cûdahiyên îdeolojîk be. Digel ku şer carinan dibe sedema guhertinên girîng -wek rûxandina rejîmên zordar- di heman demê de dibe sedema êş, wêrankirin û windakirina jiyanê.

Şer dikare gelek awayan bigire: şerê dest-û-yexe, taktîkên gerîlla, şerên navxweyî, û şerê teknoloji û sîber di serdema dîjîtal a îroyîn de. Her şêwazzên şer, stratejiyên ku ji bo têkbirina dijmin hatine çêkirin, bi gelemperî bi lêçûnek mezin a mirovî û madî vedihewîne. Di dîrokê de, şer li ser çavkaniyan, ol, cudahiyên etnîkî û îdeolojiyên siyasî hatine kirin. Ji şerên kevnar ên mîna Şerê Troyayê bigire heya nakokiyên nûjen ên mîna şerên cîhanî, hebûna dubare ya şer di dîroka mirovatiyê de destnîşan dike ku pevçûn di rewşa mirovî de kûr e.

Digel ku şer di dîrokê de wekî navgînek ji bo bidestxistina rûmet an rizgariya neteweyî hate romantîze kirin, nêrînên nûjen her ku diçe zirarên giran ên ku ew li ser sivîlan, aborî û aramiya navneteweyî digire nas dikin. Şer civakan wêran dike, birînên laşî û psîkolojîk li dû xwe dihêlin ku dikarin nifşan baş bikin. Wêraniya mezin a ku ji hêla çekên qirkirina girseyî ve hatî çêkirin, mîna bombeyên nukleerî, potansiyela felaketê ya şerê nûjen radixe ber çavan.

Tevî nakokiyên wan, aştî û şer bi hev ve girêdayî ne. Yek pir caran ber bi ya din ve diçe, ji ber ku çerxên şîdet û lihevhatinê dîrokê çêdike. Mînakî, dibe ku şer piştî demên aştiyê ji ber tengezariyên neçareserkirî, hewcedariyên siyasî yên nehatî peyda kirin, an cûdahiyên aborî derkevin holê. Bi heman awayî, aştî dibe ku piştî şerên dirêj û hovane bi danûstandin, peyman, an hewildanên ji nû ve avakirinê derkeve holê. Peymana Versailles (1919) ya ku Şerê Cîhanê yê Yekem bi dawî kir, wek nimûne, hewldanek bû ku aştiya piştî pevçûnek wêranker peyda bike, her çend ew di dawiyê de tovên Şerê Cîhanê yê Duyemîn çandin.

Ji aliyê felsefî ve, gelek ramanwer li ser pêwîstiya şer û aştiyê rawestiyane. Dîroknasê Yewnanî yê kevn Herodot pêşniyar kir ku şer ji bo mirovan rewşek xwezayî ye, dema ku aştî îdealek e ku hewldan û domandina domdar hewce dike. Bi heman awayî, teorîsyenên siyasî yên mîna Hobbes jiyana mirovan a di rewşek xwezayî de wekî “tenêtî, belengaz, nebaş, hov û kurt” binav kir, tenê bi danîna peymanên civakî ji bo domandina aştiyê tê kontrol kirin.

Lêbelê, ramanwerên din dibêjin ku aştî şertê xwezayî ye. Bo nimûne, Kant, di gotara xwe ya “Aştiya herdemî” de, bawer kir ku aştiya mayînde dikare bi rêveberiya komarê, hevkariya navneteweyî û rêzgirtina mafên mirovan pêk were.

Di encamê de, aştî û şer du rûyên heman pereyê ne, ku bi berdewamî bandorê li dîroka mirovahiyê dikin û dirust dikin. Digel ku şer gelek caran bûye hêzek wêranker, bûye sedema êş û wêraniyê, di heman demê de tevgerên aştî, lihevhatin û hevkariyê jî derxistiye holê. Pirsgirêka mirovatiyê di peydakirina riyên ji bo domandina aştiyê, çareserkirina nakokiyan bêyî ku serî li şîdetê bide, û afirandina cîhanek ku edalet û wekhevî tê de pêş bikeve ye. Tenê bi têgihiştina hem sedemên şer û hem jî şert û mercên ji bo aşitiyê pêwîst in, civak dikarin hêvî bikin ku çerxa pevçûnan bişkînin û cîhanek lihevhatî ava bikin.

YÊN HATINE ÊTÎKETKIRIN Seevan SAEED

Ji me agahî bistîne!

Eger tu bibî abone em ê nûçeyên lezgîn yekser ji maîla te re bişînin.
Eger tu bibî abone te we wateyê ku tu Polîtikaya Malpera Me dipejînî û dîsa tê wê wateyê ku tu Şert û Mercên me qebûl dikî. Tu kendî bixwazî dikarî ji abonetiyê derkevî
Çi Difikirî?
.0
.0
.0
.0
.0
.0
Nûçeya Berê Aldar Xelîl: Tu kes nikare roja me tarî bike
Nûçeya Pişt re Qirkirina siyasî: Hevşaredara Misircê û 4 jin hatin binçavkirin
Nirxandinek Bike Nirxandinek Bike

Nirxandinek Bike Bersivê betalke

Epeyama we nayê weşandin. Qadên pêwist bi * hatine nîşandan.

Ji kerema xwe astek jilbijêre

Me Bişopîne!

Tu dikarî li ser gelek platforman rûpelên me bişopînî.
FacebookBiecibîne
TwitterBişopîne
PinterestPîn bike
InstagramBişopîne
YoutubeSubscribe
TiktokBişopîne
TelegramBişopîne
Google NewsBişopîne
LinkedInBişopîne
- Frekans -
Ad image
- Frekans -
Ad image

Navarokên Li Pêş

Li Hesendînê li dijî madenê mîtîng: Pêwîst bike em ê her roj nobet bigirin

Li Zozanên Hesendînê li dijî projeya madenê mîtîng hate lidarxistin û peyama “Eger pêwîst bike…

Ji aliyê Stêrk TV

KCDP: Di Meha Mijdarê de 32 jin hatin qetilkirin

KCDP’ê rapora derbarê jinên ku di meha Mijdarê de hatine qetilkirin, eşkere kir. Hat ragihandin…

Ji aliyê Stêrk TV

ROJEVA 11’Ê ADARA 2024’AN

Sernavên sereke ji rojeva Kurdistanê û Cîhanê.

Ji aliyê Stêrk TV

Ev jî di be ku bala te bikşînin

Çima Sosyalîzma Sovyetê hilweşîya?

Ji aliyê Kurdistan LEZGIYEVA

10 Wutuwêj legel Dr.Seevan Saeed (278)

Ji aliyê Hesen QAZÎ

Danûstandinên Rûsya-Ukrayna li Stenbolê

Ji aliyê Kurdistan LEZGIYEVA

10 Wutuwêj legel Dr.Seevan Saeed (277)

Ji aliyê Hesen QAZÎ
Ya Berê Ya Pişt re
Stêrk TV
Stêrk TV
Stêrk TV

Li Ser Şopa Heqîqetê

Stêrk TV kanaleke pirziman ya nûçeyan e. Zimanê sereke ya kanalê kurdî ye. Kanal bi van zimanan nûçeyan diweşîne; kurmancî, soranî, goranî, hewramî, dimilî û îngilîzî.

Facebook Twitter Youtube Rss Medium
Kategorî
  • Kurdistan
  • Rojane
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Jin
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
Rûpel
  • Têkîlî
  • Frekans
  • Derbarê me de
  • Şert û Merc
  • Rêgezên Malperê
  • Kar Xwestin
  • Kunye

© Stêrk TV. Hemû mafê wê parastîne

Bibe abone!

Em ê te ji nûçe, gotar, bername û hemû bûyerên giring agahdar bikin!

Tu kengî bixwazin dikarin betal bikî.
adbanner
AdBlock Asteng Dike
Malpera me de reklam hene, ji ber vê sedemê malpera me bixin listeya spî ya AdBlock'ê
Temam, ez ê li listeya spî zêde bikim
Hûn bi xêr hatin

Têkevin hesabê xwe

Te paroleya xwe jibîr kir?