Şemî, 21 Hezîran 2025
  • Ji Bo Min
  • Favoriyên Min
  • Tomarên Min
  • Dîtinên Min
  • Blog
Video
Podcast
Zindî
Arşîv
Têketin
Stêrk TV
  • DESTPÊK
  • ROJANE

    Divê demildest girtiyên nexweş bên berdan

    Ji aliyê Stêrk TV

    Dayikên Şemiyê cara 1056’an li Qada Galatasarayê ne

    Ji aliyê Stêrk TV

    Îmamoglû: Divê li Meclîsê komîsyon were avakirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Abbas Valî: Girîng e Kurdên li Îranê hêzeke leşkerî ya hevpar ava bikin!

    Ji aliyê Stêrk TV

    Korkmaz: Rojava ji bo Rojhilata Navîn model e

    Ji aliyê Stêrk TV

    ROJEVA 21’Ê HEZÎRANA 2025’AN

    Ji aliyê Stêrk TV
  • KURDISTAN

    Li Îranê 5 Kurdên din jî hatin girtin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Bafil Talabanî bi Nûnerê Taybet ê NY’ê re hevdîtin kir

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Amed, Êlih û Colemêrgê ji bo windayan çalakî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Amedê ji bo bîranîna Şêx Seîd komxebat tê lidarxistin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Silêmaniyê 40 donim şînkahî şewitî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Berdana Nurcan Aslan hate astengkirin

    Ji aliyê Stêrk TV
  • JIN

    Peyamên ji bo Konferansa Jinan: Yekîtiya neteweyî azadî ye

    Ji aliyê Stêrk TV

    Konferansa Platforma Yekitiya Jinên Kurd destpê kir

    Ji aliyê Stêrk TV

    Ji bo Îranekî demokratîk hêza xwe bikin yek

    Ji aliyê Stêrk TV

    Dayika Aştiyê Latîfe Dag jiyana xwe ji dest da

    Ji aliyê Stêrk TV

    Girtiyên li Girtîgeha Evînê: Azadî bi têkoşîna rêxistinbûyî ya gelan dibe!

    Ji aliyê Stêrk TV

    MKG’ê ji bo rojnamevana girtî banga piştevaniyê kir

    Ji aliyê Stêrk TV
  • ÇAND Û HÛNER

    Ji UTAMARA Festîvala Zarokan a Kevneşop a 20’emîn

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Parlamenta Îngilistanê eleqeya mezin ji bo dokûmantera ‘Rojava’

    Ji aliyê Stêrk TV

    FîlmAmed: Em dixwazin xwedî li hiş û bîra vê xakê derkevin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Festîvala Ciwan û Çandê ya Hozan Serhad li Reimsê wê bê lidarxistin

    Ji aliyê Stêrk TV

    34 komên folklor di Mihrîcana Govenda Kurdistanê de ketin pêşbirkê

    Ji aliyê Stêrk TV

    Di festîvala Respectê de Kurd bi ‘Govendê’ li ber nijadperestiyê rabûn

    Ji aliyê Stêrk TV
  • CÎHAN
  • YÊN DIN
    • Gotar
    • Civak
    • Rojava
    • Gotar
  • 🔥
  • HEMÛ BAJAR
  • BEHDÎNAN
  • STENBOL
  • AMED
  • QAMIŞLO
  • ENQERE
  • KOBANÊ
  • ROJEV
  • WAN
  • ŞENGAL
  • ŞIRNEX
  • MÊRDÎN
  • HESEKÊ
  • RIHA
  • COLEMÊRG
  • ÊLIH
  • ŞEHBA
Nûçeyên Lezgîn
Li Marmarîsê erd hejiya: 1 mirî, 69 birîndar
Mazlûm Ebdî û Îlham Ehmed bi Wezîrê Karên Derve yê Fransayê re hevdîtin kirin
Li Buyukçekmeceyê erdheja bi 3.8 pileyî
Baregeha Zilîkan weke volkana li ber teqînê ye
Di navbera DYE û Îranê de hevdîtinên nerasterast destpê kirin
Dîtina TîpanAa
Stêrk TVStêrk TV
  • Kurdistan
  • Jin
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Rojava
  • Rojane
  • Cîhan
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
  • Ji Bo Min
  • Dîtinên Min
  • Tomarên Min
  • Favoriyên Min
Bigere
  • Kategorî
    • Kurdistan
    • Jin
    • Ciwan
    • Çand û Hûner
    • Cîhan
  • BAJAR
    • HEMÛ BAJAR
    • AMED
    • STENBOL
    • QAMIŞLO
    • ŞEHBA
    • REQA
    • WAN
  • JI BO TE
    • Ji Bo Min
    • Tomarên Min
    • Favoriyên Min
    • Dîtinên Min
  • RÛPEL
    • Podcast
    • Video
    • Wêne
    • Gotar
Hesabê we heye? Têketin
Me bişopîne
© Mafên belavkirinê li ba Stêrk TV parastî ne 2024. Hemû maf parastî ne.
Stêrk TV > Blog > Rojane > ‘Weke gelê Amazîxî em piştgirî didin têkoşîna hebûnê ya gelê Kurd’
Rojane

‘Weke gelê Amazîxî em piştgirî didin têkoşîna hebûnê ya gelê Kurd’

Serokê Partiya Dayikê ya Lîbyayê û Serokê berê yê Kongreya Amazîxî Fethî Bin Xelîfe, li ser girîngiya hebûna Amazîxiyan li Lîbyayê û berxwedana wan axivî û got, “Weke gelê Amazîxî em piştgirî didin têkoşîna hebûnê ya gelê Kurd.”

Stêrk TV
Stêrk TV Dîroka nûkirinê: 24. Sibat 2024 Dema xwendinê: 8 dq.
Parvekirin

Li Lîbyayê gelê Amazîxan têkoşîna mafên xwe yên rewa û parastina nasname û zimanê xwe didomînin. Serokê Partiya Dayikê ya Lîbyayê û Serokê berê yê Kongreya Amazîx a Cîhanê Fethî Bin Xelîfe bersiva pirsên ANF’ê da. Fethî Bin Xelîfe qala girîngiya hebûna gelê Amazîxiyan li Lîbyayê û berxwedana wan ya li welat û têkiliyên di navbera wan û Kurdan de kir.

Amazîxiyên Lîbyayê li ku derê dijîn, saziyên wan ên herî girîng çi ne? Her wiha rêjeya wan ji şêniyên li Lîbyayê çiqase û gelo hemû Amazîxên Lîbyayê bi zimanê xwe daxivin yan na?

Ji bo ku em Amazîxiyên li Lîbiyayê nas bikin, du alî li pêşiya me hene. Ya yekem; Li gorî tê gotin Amazîxiyên ku li Lîbyayê dijîn û bi zimanê Amazîxî daxivin, ew Amazîxî ne ku piranî li herêmên peravî, çolî û çiyayî dijîn. Lê di rastiyê de gelê Lîbya bi xwe Amazîxî ne. Bi demê re asîmle bûne û zimanê wan guheriye û bûye Erebî. Lê kevneşopî, kevneperstî, şêwaza jiyanê, xwarin û vexwarin mîna hev in.

Li Lîbyayê ti kom tune ne ku xwe bi çandekê ve girê bidin, belê her kes mîna hev dijîn. Li wir Lîbyayên “Cirîkî” hene. Ew xwe bi çanda xwe ve girê nedan, li gorî ziman, çand û kevneşopiyên Lîbyayiyan dijîn. Her wiha li wê derê reşikên Efrîqî jî hene, ew jî weke “Cirîkiyan” bi çanda Lîbyayan ve xwe girêdane. Ji ber vê yekê li Lîbyayê çanda sereke, çanda Lîbyeyê ye.  

Li Lîbyayê serjimariyeke diyarkirî ya xelkê Amazîx nîne, ji ber ku hemû rêjîm dîktatorî ne. Tenê Wezareta Karûbarên Sivîl û rewşa sivîl hejmara Amazîxî weke nêzîkî 900 hezar kes an jî mîlyonek e daye. Ev rêje ji sedî 20 heta 25 ji şêniyê Lîbyayê pêk tên.  

Bandorên neyînî yên îdeolojiyên neteweperest û Îslamîst li ser gelên Kurd û Amazîxî çi ne? Gelê Amazîxî çiqas ji vê yekê êş dîtine?

Îdeolojiyên ku ji derve tên, weke îdeolojiyên neteweperestiya Erebî û îslama siyasî, em nabêjin neyînî ne, lê belê em dikarin bêjin biçûkxistin û cihêkarî ne. Ez di wê baweriyê de me ku êşa gelê Kurd û ya gelê Amazîxin jî, ji ber ku dijberên me parêzvanên netewperestiya Ereb in. Çi Partiya Baas’ê û çi Partiya Nasir û tevgerên Îslama siyasî hemû bi wê şêwazê nêz bûne, tenê nav hatine guhertin.  

Rewşa Amazîxiyan di dema rêjîma berê ya Lîbyayê de çawa bû?  

Rêjîma berê rêjîmeke Erebî, Naserî, dîktator bû. Tu hebûna Amazîxî nas nedikir. Bi darê zorê hewl dida ku hemû warên jiyanî yên Lîbyayê bike erebî. Dixwest ku navê Lîbyayê bi temamî biguherîne. Ji ber ku Lîbya navekî dîrokiye. Amazîxî di serdemeke giran re derbas bû û rastî gelek êrîşên qirkirinê hatibûn. Hatibû astek wiha ku me nedikarî navên Amazîxî li zarokên xwe bikirana. Bi awayekî fermî axaftina bi zimanê Amazîxî li her derê qedexe bû. Qezafî jî bi eslê xwe Amazîxî bû. Lê ji ber berjewendiyên xwe yên taybet û îdeolojiya neteweyî rastiya xwe înkar dikir.

Rewşa civaka Amazîxiyên li Lîbyayê piştî bûyera ku jê re dibêjin “Rebî El-Erebî” çawa hat guhertin? Gelo ti rêveberiyek taybet ji bo Amazîxiyan hat avakirin? Ji bo ziman û nasnameya Amazîxiyan çi gav hatin avêtin?

Gelê Amazîxî di 17’ê Sibata 2011’an de şoreş pêk anîn û di qadan de hebûna xwe îsbat kirin. Bi van çalakiyan re dengê Amazîxiyan li her deverê belav bû. Di encama têkoşîna xwe de rêveberiyeke wan a xweser hat avakirin ku bi awayekî aşîxwaz û dîsîplîn hate naskirin. Li Lîbyayê gelek kom hebûn ku destek ji derve û welatên rojavayî bi rêya Tirkiyeyê û hin welatên kendavê xwestin. Ferqa gelê Amazîxî ji ya komên din ew e ku xwe spart hêz û baweriya xwe. Taybetmendiya ku wan ji hev cuda dike ev e.

Gelê Amazîxî ti carî xiyanet li nirxên xwe nekiriye û ev ji me re rûmet û pîrozô ye. Di dema ku rejîma Qedafî hate rûxandin de, gelek neteweyên alîger derketin holê. Lê gelê Amazîxî ti carî bi aliyê ti partiyê ve ne çûye. Di sala 2013’yan de hilbijartinên parlemenî red kirin û neketin nava şerê navxweyî yê sala 2014’an.  

Her çawa hilbijartinên komîteya destûrî ya ku ji bingehên neteweyî hatibû ava kirin, boykot kirin. Tevî vê yekê jî gelek kes di pergala perlemanî û destûrî de israr kirin, lê belê di dawiyê de têk çûn. Bi vê yekê re helwesta Amazîxiyan di cih de bû. Ji ber ku bingeh bi xwe şaş bû, ku di encamê de gelek taxrîbat û qirkirin bi xwe re anî. Ji ber serkeftina ku pêk hatiye em serbilind in. Dîroka me zindî ma. Zimanê Amazîxî niha li dibistanan û saziyên çapemeniyê bi awayekî fermî tê bikar anîn û perwerdehiya wê tê dîtin. Hemû çalakiyên me yên jiyanê êdî bi zimanê Amazîxî, tê pêk anîn û dengê me belavî hemû cîhanê dibe.  

Çi zehmetiyên ku dihêlin Amazîxî bi awayekî baş bi ziman û çanda xwe ve mijûl nebin? Hûn weke serokê partiya Lîbyayê dikarin çareseriyek çawa ji bo vê rewşê bibînin?  

Ez nikarim derbasî hûrguliyan bibim, lê ez soz didim ku di paşerojê de, dê pêşketineke mezin di pergala Lîbyayê de çêbibe. Çend rojên din gelê Amazîxî wê Lîbyayê weke dewleteke demokratîk bi rêve bibe. Ev pergal wê dûrî pevçûnên leşkerî û îdeolojiya aliyan be. Em bi vê yekê serbilind in.

Gelê Kurd jî mîna Amazîxiyan rastî êrîşên qirkirina nasname û çandî hatine. Her wiha gelek caran rastî planên Erebkirin, Tirkirin û Farskirinê jî hatine. Têkiliyên di navbera her du gelan de, di warê hunerî, çandî û siyasî de çawa dikare were xurtkirin?  

Di navbera her du gelan de tiştên wekhev hene, mîna ku her du jî rastî heman siyasetên qirkirinê hatine. Ez dibînim ku rewşa kurdan ji ya Amazîxiyan zehmetire. Ji ber ku dijminên me li bakurê Efrîqiyayê tenê Ereb û Misilman in. Lê dijminê Kurdan, Ereb, Tirk û Fars in. Em piştgirî didin gelê Kurd û dibêjin; “Em bi we re ne.” Her wiha hevrêyên me yên kurd jî hene ku her tim serê me bi wan bilind e. Em piştgirî didin têkoşîna gelê Kurd ya ji bo azadiya fîzîkî a Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û têkoşîna wan ya serxwebûnê.

YÊN HATINE ÊTÎKETKIRIN QAHÎRE

Ji me agahî bistîne!

Eger tu bibî abone em ê nûçeyên lezgîn yekser ji maîla te re bişînin.
Eger tu bibî abone te we wateyê ku tu Polîtikaya Malpera Me dipejînî û dîsa tê wê wateyê ku tu Şert û Mercên me qebûl dikî. Tu kendî bixwazî dikarî ji abonetiyê derkevî
Çi Difikirî?
.0
.0
.0
.0
.0
.0
Nûçeya Berê Qeyûm bi 10 hezar lîreyî balon kirî
Nûçeya Pişt re Rojnamevan Ahmet Ayva hat girtin
Nirxandinek Bike Nirxandinek Bike

Nirxandinek Bike Bersivê betalke

Epeyama we nayê weşandin. Qadên pêwist bi * hatine nîşandan.

Ji kerema xwe astek jilbijêre

Me Bişopîne!

Tu dikarî li ser gelek platforman rûpelên me bişopînî.
FacebookBiecibîne
TwitterBişopîne
PinterestPîn bike
InstagramBişopîne
YoutubeSubscribe
TiktokBişopîne
TelegramBişopîne
Google NewsBişopîne
LinkedInBişopîne
- Frekans -
Ad image
- Frekans -
Ad image

Navarokên Li Pêş

Nerazîbûn nîşanî êrîşa dewleta Tirk hate dayîn: Divê helwest bê nîşandan

Rêxistina Sara êrîşa dewleta Tirk a dagirker a li ser Kobanê şermezar kir û bang…

Ji aliyê Stêrk TV

Malbata Şehîd Ararat: Ew şehîd bû lê belê wê bi hezaran dewsa wê dagirin

Endamên ji malbata Şehîd Ararat destnîşan kirin ku wê bi hezaran kes dewsa Şehîd Ararat…

Ji aliyê Stêrk TV

Komên nijadperest ên li Tirkiyeyê xwe li ser Telegramê birêxistin dikin

Komên faşîst ên li Tirkiyeyê xwe li ser hesabên medya dîjîtal bi rêxistin dikin. Ev…

Ji aliyê Stêrk TV

Ev jî di be ku bala te bikşînin

Rojane

Divê demildest girtiyên nexweş bên berdan

Ji aliyê Stêrk TV
Rojane

Dayikên Şemiyê cara 1056’an li Qada Galatasarayê ne

Ji aliyê Stêrk TV
Rojane

Îmamoglû: Divê li Meclîsê komîsyon were avakirin

Ji aliyê Stêrk TV
Rojane

Abbas Valî: Girîng e Kurdên li Îranê hêzeke leşkerî ya hevpar ava bikin!

Ji aliyê Stêrk TV
Ya Berê Ya Pişt re
Stêrk TV
Stêrk TV
Stêrk TV

Li Ser Şopa Heqîqetê

Stêrk TV kanaleke pirziman ya nûçeyan e. Zimanê sereke ya kanalê kurdî ye. Kanal bi van zimanan nûçeyan diweşîne; kurmancî, soranî, goranî, hewramî, dimilî û îngilîzî.

Facebook Twitter Youtube Rss Medium
Kategorî
  • Kurdistan
  • Rojane
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Jin
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
Rûpel
  • Têkîlî
  • Frekans
  • Derbarê me de
  • Şert û Merc
  • Rêgezên Malperê
  • Kar Xwestin
  • Kunye

© Stêrk TV. Hemû mafê wê parastîne

Bibe abone!

Em ê te ji nûçe, gotar, bername û hemû bûyerên giring agahdar bikin!

Tu kengî bixwazin dikarin betal bikî.
adbanner
AdBlock Asteng Dike
Malpera me de reklam hene, ji ber vê sedemê malpera me bixin listeya spî ya AdBlock'ê
Temam, ez ê li listeya spî zêde bikim
Hûn bi xêr hatin

Têkevin hesabê xwe

Te paroleya xwe jibîr kir?