Îro li Parka Nalî ya Silêmaniyê, Tora 8’ê Adarê di çarçoveya kampanyaya 16 rojî ya têkoşîna li dijî tundiya li dijî jinan de çalakiyek ji bo têkoşîna li dijî tundiya li dijî jinan lidar xist.
Di destpêka çalakiyê de, jinan pankartên dirûşmeyên “Tundiya li Dijî Jinan, li Dijî Xweza û Yasayê ye”, “Tundî Binpêkirina Rûmeta Mirovan” bi ser çavalkvanan de hatin belavkirin. Her wiha jinan 53 maskeyên spî hilgirtin û bi vî awayî qetilkirina 53 jinan di sala 2025’an de şermezar kirin.
Piştre, rapora Netewên Yekbûyî ya girêdayî tundiya li ser jinan ji aliyê Şine Elî ve hate xwendin. Di raporê de ev tişt hate gotin;
Yek ji binpêkirinên mafên mirovan yên herî berbelav qetilkirina jinane, ku yek ji cûrên herî giran yên tundiyê ye. Li gorî Anketa Daneyên Jinan a Netewên Yekbûyî, ew texmînên nû yên cîhanî û lêkolîna herî dawî ya herêmî li ser keç û jinên ku ji hêla mêr û endamên din yên malbatê ve hatine qetilkirin peyda dike.
Li gorî daneyên herî dawî yên Netewên Yekbûyî yên ji bo sala 2024’an, nêzîkî 50 hezar jin li seranserê cîhanê hatine qetilkirin. Nêzîkî %60’ê hemû qetilkirinan bi zanebûn bûn. Ji ber kêmasiyên daneyan li deverên din, niha tenê li DYA û Ewropayê statîstîk hene.
Tundiya elektronîk ya wekî destdirêjiya elektronîk, kontrola bi zorê û îstismara wêneyekê ku dikare ji bo jiyana jinan faktorek rîskê ya rastîn be.”
Her wiha di raporê de banga pêşîlêgirtin û hevkariyê ya bilez dike û rêyên pêşîlêgirtina tundiyê bi vî awayî eşkere dike; “Çarçoveyek yasayî ya bihêz, bersivên dadweriya taybetmendiyê, nirxandinên rîskê yên çend sazî, xizmetên navenda mexdûran, sînordarkirinên çekan, kampên giştî yên ku li dijî kevneşopiyên zirardar derdikevin.”
Her wisa di çalakiyê de Endama Tora 8’ê Adarê Şeda Beşîr axivî û got ku Hikûmeta Herêma Kurdistanê bi salane ji ber sedemên cûda daneyên qetilkirinên jinan veşartî dihêle û wiha domand; “Li gorî daneyên nefermî, di 11 mehên dawî de 53 jin li Herêma Kurdistanê hatine qetilkirin. Ev zengeke xeternake û divê were çareserkirin.”
Di heman demê de, Endamê Tora 8’ê Adarê Simko Reşîd peyama torê xwend û tê de wiha hate gotin; “Wekî xebata me ya berdewam, emê rayedaran ji binpêkirinên li dijî jinan agahdar bikin.
Di hewldanên arastekirî û muhafezekar yên ku rêxistin û parêzvan di pêşîlêgirtina çalakiyan de pê re rûbirû dimînin de, sepandina tedbîrên neheq yên cûrbicûr ne yasayî ne. Ev tevî vê rastiyê ye ku Mike ji bo ku oldar heqaret li jinan û azadîxwazan bikin hatiye berdan.”
Her wiha weke Tora 8’ê Adarê girêdayî 25’ê Mijdarê ev xalên jêr hatin rêzkirin;
1. Em hemû bi Rêxistina Parêzvanên Iraqê û Hevpeymaniya 188’an re hevrêziyê dikin da ku rejîma Caferî hilweşînin.
2. Wekî her car, em Hikûmeta Herêma Kurdistanê wekî yekem berpirsiyarê parastina jinan dibînin.
3. Divê Wezareta Karên Hindir ya Herêma Kurdistnaê daneyên tundiya li ser jinan veneşêre û ji raya giştî re eşkere bike.
4. Rayedarên Hikûmeta Herêma Kurdistanê berpirsiyarê bêkarî, nebûna derfetên kar ji bo jinan û nebûna çavdêriya sektora taybet û şîrketanin ku di berdêla karê jinan de bi demekê zêde û mîqdarek hindik pereyan bi navê mûçeyan didinin.
5. Rewşa xirab a stargehên jinan, nebûna pozîsyonek bihêz di civakê de bûye sedem ku jin dema ku bi tundiyê re rûbirû dimînin, neçin malek ewle.
6. Nebûna baldariya ji aliyê rayedarên Hikûmeta Herêma Kurdistanê ve li ser mijara qetilkirina jinan, revîna sûcdaran û nebûna cezakirina wan sedema sereke ya zêdebûna tundiyê ye.
