Komeleya Rojnamevanên Jin a Mezopotamyayê (MKG) rapora xwe ya binpêkirina mafan a di meha Adara 2025’an de bi raya giştî re parve kir. Di raporê de hat diyarkirin ku binpêkirinên mafan ên ku rojnamevan pê re rû bi rû dimînin ne tenê qadên fîzîkî û hiqûqî ne û wiha hat gotin: “Siyaseta sansûr û astengkirinê ya cidî di medyaya dîjîtal de jî heye.”
Di dewamiya raporê de wiha hat gotin:
“Weke Komeleya Rojnamevanên Jin a Mezopotamyayê (MKG) em rapora ku me di Adara 2025’an de binpêkirinên mafan ên li dijî rojnamevanên jin tomar kirine, pêşkêşî raya giştî dikin. Li gorî agahiyên ku komeleya me ji çavkaniyên vekirî, saziyên çapemeniyê û qadê berhev kiriye; Di meha adarê de herî kêm 35 binpêkirinên cuda pêk hatin. Em bi taybetî teqez dikin dibe ku hejmarên rastîn ji van hejmaran gelek zêdetir bin.
Rojnamevan tenê ji ber ku nûçeyan dişopînin êrîşên fîzîkî li wan tên kirin, tên binçavkirin, girtin û bi awayekî sîstematîk bi kampanyayên lîncê yên dijîtal tên hedefgirtin. Di Adara 2025’an de ev binpêkirin bi taybetî piştî du geşedanên krîtîk zêdetir bûn: Bi taybet di xwepêşandanên bi boneya 8’ê Adarê Roja Jinên Cîhanê hatin lidarxistin de rojnamevanên jin bi binpêkirina mafan re rû bi rû man. Dîsa dema Serokê Şaredariya Bajarê Mezin a Stenbolê, Ekrem Îmamoglû jî di nav de, gelek kes hatin binçavkirin çalakiyên şermezarkirinê destpê kirin. Di van çalakiyana de jî gelek rojnamevan hatin binçavkirin. Di vê heyamê de li hemberî rojnamevanên ku li kolanan nûçe dişopînin êrîşên polîsan hatin kirin û hevalên me tevî nasnameya wan a pîşeyî jî lêdan xwarin, hatin hedefgirtin, tundiya fîzîkî li wan hat kirin û alavên wan hatin desteserkirin. Her wiha rojnamevanên ku di medyaya dîjîtal de bûne hedefa êrîşên zayendî, tenê ji ber ku erka xwe ya agahdarkirina gel bi cih tînin, bi polîtîkayeke sîstematîk a tirsandinê re rû bi rû mane. Di meha adarê de 6 rojnamevan bi êrîşan re rû bi rû man, 5 rojnamevan hatin binçavkirin, rojnamevanek hat girtin û avêtin ser malên 3 rojnamevanan. 9 rojnamevanên jin bi muameleya xerab re rû bi rû man; 6 rojnamevan dema nûçe dişopandin hatin astengkirin. Di vê tabloyê de em pirrengî û belavbûna tehdîdên li hember rojnamevanên jin ên li qadan li ber xwe didin, bi zelalî dibînin. Li gel şîdeta fizîkî, mekanîzmayên darazê jî bûne amûreke din a zextê ya li hember rojnamevanên jin. Derbarê gelek rojnamevanên jin de lêpirsîn tên vekirin, doz tên vekirin û bi hinceta naveroka nûçe û parvekirinên medyaya dîjîtal, bi pêkanînên kontrola edlî ve çarçoveya wan tê astengkirin. Di meha adarê de der barê rojnamevanekê de lêpirsîn hat vekirin, der barê 3 rojnamevanan de dozên nû hatin vekirin û darizandina 4 rojnamevanan dewam kir. Gelek ji van pêvajoyên darazê li ser sûcên nezelal û ji şîroveyê re vekirî têne kirin û sînorên rewa yên rojnamevaniyê binpê dikin.
Binpêkirinên mafan ên ku rojnamevan pê re rû bi rû dimînin ne tenê qadên fîzîkî û hiqûqî ne. Siyaseta sansûr û astengkirinê ya cidî di medyaya dîjîtal de jî heye. Di meha adarê de, malperek hate girtin û gihîştina şeş platformên medyaya dîjîtal hate astengkirin. Di nava van astengiyên gihiştinê de hesabê Instagramê yê Ajansa Mezopotamya, hesabê X (Twitter) ya Bianet û hesabê şexsî yê rojnamevan Zeynep Ceren Kuray jî hene. Bi taybetî, hedefgirtina hesabên medyaya dîjîtal ku bûye yek ji rêyên herî bilez û berbelav ji bo bidestxistina agahdariya giştî, tê wateya binpêkirina rasterast ne tenê ya rojnamevanan, lê her wiha mafê gel ê wergirtina nûçeyan. Weke Komeleya Rojnamevanên Jin a Mezopotamyayê, em dibînin ku zext, gef û binpêkirinên li ser rojnamevanan ji bûyerên munferît zêdetir bûye polîtîkayeke dewletê ya sîstematîk û berdewam dike. Pîşeya rojnamevaniyê bi taybetî ji bo jinan her roj vediguhere qadeke xeternak. Em careke din teqez dikin ku em li kêleka hemû rojnamevanên ku ji ber berdewamiya pîşeya xwe bûne hedef, tên cezakirin an jî hewl didin wan bêdeng bikin, li pêşberî van binpêkirinan bêdeng namînin.
Em ji raya giştî re radigihînin ku em bi 9 rojnamevanên jin ên îro li girtîgehan girtî re ne û em dixwazin hemû hevrêyên me tavilê bên berdan. Rojnamevanî ne sûc e. Rojnamevanên jin wê bêdeng nemînin û li pey rastiyan bin. Ev têkoşîn ne tenê ji bo azadiya çapemeniyê, di heman demê de ji bo raya giştî jî ji bo bidestxistina agahiyên rast tê meşandin.
Em bang li hemû beşên civakê dikin:
*Azadiya çapemenî û derbirînê mafekî bingehîn ê mirovî ye; divê were parastin û berfirehkirin.
*Divê demildest zext û gefên zayendî yên li hemberî rojnamevanên jin bên lêkolînkirin û dawî li polîtîkayên bêcezakirinê bên.
*Divê dest ji pêkanînên sansura dîjîtal bê berdan û astengiyên xwegihiştinê bên rakirin.
Rojnamevanên Girtî:
1)Elif Akgul – Rojnamevan
2)Elif Ersoy – Berpirsa Karê Nivîsê ya Kovara Yuruyuşê
3)Hatice Duman – Mudura karê nivîsê û xwediyê Rojnameya Atilimê
4)Necla Demir Arvas – Rojnamevan
5)Ozden Kinik – Xebatkara berê ya TRT’ê
6)Oznur Deger – Mudura nûçeyan a JinNewsê
7)Rahime Karvar – Rojnamevan
8)Reyhan Hacioglu – Rojnameya Yeni Yaşamê
9)Zuleyha Muldur – Ajansa Nûçeyan a Etkinê”
