Sêşem, 8 Tirmeh 2025
  • Ji Bo Min
  • Favoriyên Min
  • Tomarên Min
  • Dîtinên Min
  • Blog
Video
Podcast
Zindî
Arşîv
Têketin
Stêrk TV
  • DESTPÊK
  • ROJANE

    Hevdîtina Heyeta Îmraliyê-Wezareta Edaletê hate taloqkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Ketin û derketina 3 herêman hate qedexekirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    ROJEVA 8’Ê TÎRMEHA 2025’AN

    Ji aliyê Stêrk TV

    Alphan: Gel li benda gavên şênber e

    Ji aliyê Stêrk TV

    Girtiyên li Îmraliyê bi malbatên xwe re hevdîtin kirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Berdana girtiyê nexweş Abdullah Yilmaz bi awayekî keyfî tê astengkirin

    Ji aliyê Stêrk TV
  • KURDISTAN

    Bi berxwedana xwe ya xurt nîşan da ku welatparêzî ti carî tine nabe

    Ji aliyê Stêrk TV

    Akay: Nabe ku pêvajoya aştiyê di çarçoveya girtiyên nexweş de bê nirxandin

    Ji aliyê Stêrk TV

    KCK: Ji ber sedemên ewlehiyê wê rojnamevan beşdarî merasîmê nebin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Vedat Aydin di 34’emîn salvegera qetilkirina xwe de hat bibîranîn

    Ji aliyê Stêrk TV

    Zor û zehmetiya li nava zeviyan destpê kir

    Ji aliyê Stêrk TV

    Jiyanek ji bo azadiyê: Şehîd Armanc Azadî

    Ji aliyê Stêrk TV
  • JIN

    KCDP’ê: Di nava 6 mehên pêşîn de 136 jin hatin qetilkirin

    Ji aliyê Stêrk TV

    TAJÊ: Qirkirina jinên Êzidî dewam dike, em ê têkoşînê derbasî qonaxeke nû bikin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Ji EŞÎK’ê hişyariya li ser ‘mîrateyê’: Em ê dest ji mafê xwe bernedin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Hûda Sha’arawî: Pêşengek ku rê li ber jinên Misrê vekir

    Ji aliyê Stêrk TV

    MKG: Di mehekê de 7 rojnamevan hatin binçavkirin, 2 jî hatin girtin

    Ji aliyê Stêrk TV

    JinNews: Mehekê herî kêm 19 jin û zarokek hatin qetilkirin

    Ji aliyê Stêrk TV
  • ÇAND Û HÛNER

    Li Krasnodarê civînek li ser çand û folklora Kurdî

    Ji aliyê Stêrk TV

    Konserên ‘Ji Ocalan re azadî’ li Îtalyayê di sala 2’yan de didomin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Jin aştiyê nîqaş dikin: Em rêxistinbûnê xurt dikin!

    Ji aliyê Stêrk TV

    Li Freiburgê ji bo zarokan şahiya çandî hat lidarxistin

    Ji aliyê Stêrk TV

    Çapa nû ya pirtûka Zekî Bayhan a ‘’Sozyalîzma Demokratîk’’ derket

    Ji aliyê Stêrk TV

    Pirtûka ‘Şerê Têkel’ hate çapkirin

    Ji aliyê Stêrk TV
  • CÎHAN
  • YÊN DIN
    • Gotar
    • Civak
    • Rojava
    • Gotar
  • 🔥
  • HEMÛ BAJAR
  • BEHDÎNAN
  • STENBOL
  • AMED
  • QAMIŞLO
  • ENQERE
  • ROJEV
  • KOBANÊ
  • WAN
  • ŞENGAL
  • ŞIRNEX
  • MÊRDÎN
  • HESEKÊ
  • RIHA
  • COLEMÊRG
  • ÊLIH
  • ŞEHBA
Nûçeyên Lezgîn
Şewatên li Aydin, Îzmîr û Kutahyayê dewam dikin
Li Şarbajêr droneyek ket
Li Marmarîsê erd hejiya: 1 mirî, 69 birîndar
Mazlûm Ebdî û Îlham Ehmed bi Wezîrê Karên Derve yê Fransayê re hevdîtin kirin
Li Buyukçekmeceyê erdheja bi 3.8 pileyî
Dîtina TîpanAa
Stêrk TVStêrk TV
  • Kurdistan
  • Jin
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Rojava
  • Rojane
  • Cîhan
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
  • Ji Bo Min
  • Dîtinên Min
  • Tomarên Min
  • Favoriyên Min
Bigere
  • Kategorî
    • Kurdistan
    • Jin
    • Ciwan
    • Çand û Hûner
    • Cîhan
  • BAJAR
    • HEMÛ BAJAR
    • AMED
    • STENBOL
    • QAMIŞLO
    • ŞEHBA
    • REQA
    • WAN
  • JI BO TE
    • Ji Bo Min
    • Tomarên Min
    • Favoriyên Min
    • Dîtinên Min
  • RÛPEL
    • Podcast
    • Video
    • Wêne
    • Gotar
Hesabê we heye? Têketin
Me bişopîne
© Mafên belavkirinê li ba Stêrk TV parastî ne 2024. Hemû maf parastî ne.
Stêrk TV > Blog > Zanist > Encama lêkolîna li ser notrino, di fîzîkê de rûpelekî nû vedike
Zanist

Encama lêkolîna li ser notrino, di fîzîkê de rûpelekî nû vedike

Li gorî zanyaran ên ku li hîmê diyarker ê avabûna gerdûnê digerin, di fîzîkê de rûpelekî nû vekirin.

Stêrk TV
Stêrk TV Dîroka nûkirinê: 4. Adar 2024 Dema xwendinê: 5 dq.
Parvekirin

Ji bo lêgerîn û dîtina perçikekî jêr atomê, ceribandineke mezin hate kirin: Pêkhateyeke girîng a madeyê ku jiyana me ya rojane diafirîne.

Di encama vê lêgerînê de perçikê ku weke steril notrino tê naskirin, peyda nekir.

Ev yek wê berê fîzîkvanan bide teoriyeke balkêş ku şêweyê avabûna gerdûnê bêhtir bide fêhmkirin.

Serokê Desteya Rêveber a Konseya Navendên Tekolojî û Zanistiyê (STFC) ku ev ceribandina Microboone ya li Îngilistanê fînanse kir Prof. Mark Thomson encama vê ceribandinê bi gotina ‘mirovan kelecanî dike’ pênase kir.

Sedema vê yekê jî ew e ku beşeke girîng a fîzîkvanan teoriya xwe li ser hebûna steril notrino ava kirine.

Prof. Mark Thomson got, “Encam bi rastî jî balkêş e, ji ber ku bandorê li fîzîka perçikan û teoriyên li ser kozmolojiyê dike.”

Ji gelek welatan fîzîkvan tevlî ceribandina Microboone bûn.

NOTRINO YÊN KU TEHMÊ DIGUHERÎNIN

Notrino ew perçikên ji atomê biçûktir in ku bandorê li gerdûnê dike, lê belê bi zorê pêwendiyê bi jiyana rojane re datînin. Di her kêliyê de bi milyaran ji van perçikan di nava cîhanê û her kesên li cîhanê ne derbas dibin.

Sê cûreyên naskirî yên notrino hene: elektron, muon û tau.

Sala 1998’an lêkolînerên Japon keşif kirin ku notrino dema ku digerin tehmê diguherînin.

Ev guhertina tehmê bi ‘teoriya mezin’ a heyî ya fîzîkê ya li ser perçikên ji atomê biçûktir a bi navê Standart Model nikare bê vegotin. Li gorî hin fîzîkvanan, fêhmkirina vê kutleya biçûk a notrinoyan -ku ev jî dike ku tehmê biguherînin- wê feraseteke kûrtir bi xwe re bîne ku şêweyê birêveçûna gerdûnê bide fêhmkirin.

ANTÎ MADDE

Li gorî teoriyên heyî demeke kurt piştî Big Bangê, di asteke wekhev de madde û antî madde afirîn. Tevî vê yekê dema ku madde û antî madde li hev ketin, enerjiyeke ku dikare hev tune bike diafirînin. Eger di destpêka gerdûnê de bi rêjeyeke wekhev bûya hingî diviyabû hevdû betal bikira.

Li şûna vê yekê piraniya gerdûnî hîn kêmtir ji antî maade û maddeyê hatiye çêkirin.

Hin zanyar di wê baweriyê de ne ku hin maddeyên ku di nava notrino de cih digirin ên ku tehmê diguherînin, bi leza kozmîk e ku piştî Teqîna Mezin kir ku gerstêrk, stêrk û galaksî ava bibin.

Fîzîkvanan îdîa kirin ku aromayeke çaremîn a bi navê steril notrino heye. Dihate gotin ku ev forma perçikan wê hilberîna zêde ya notrinoyên elektron vebêje û ji wê jî girîngtir wê fikrekî biafirîne ku perçik çima tehmê diguherînin.

Navê steril notrino li van hate kirin, ji ber ku tê texmînkirin ku pêwendiyê qet bi maddeyê re daneyne, halbûkî notrinoyên din kêm jî be pêwendî datanîn. Tespîtkirina notrinoyekî steril di fîzîkê de ji keşifkirina perçeyê Higgs mezintir wê bibûya keşfek. Ji ber ku şêweyê din ê notrino berevajî perçeyê Higgs perçeyk ji Modela Fîzîkê ya Standart a niha nîne.

Tîmek ji 200 zanyaran ên ji pênc welatan, ji bo dîtina vî perçikî Micro Booster Neutrino Experiment an jî Microboone afirandin û ava kirin. Microboone 150 ton e û li qadeke bi qasî qemyonekê ye.

Dedektorên xwe gelekî hesas e: çavdêriyên xwe yên li cîhana jêr atomê şibandiye dîtina bi asta ûltra bilind.

Tîma lêkolîner ragihand ku analîza li ser çar daneyên cuda yên di ceribandinê de hatin bidestxistin, têkildarî steril notrino ‘ti nîşane’ diyar nekirine.

Lê belê encam ne dawiya vê çîrokê ye, destpêka beşeke nû ye.

Zanyar dibêjin ku hîn jî tiştekî balkêş e ku divê bê eşkerekirin, ji xwe daneyan işaret bi wê yekê kir ku vegotina vê yekê divê li gorî nêzîkatiyên heyî neyê kirin, hîn tevlîhev û balkêş e; ev yek jî mirovan dixe nava kelecanê.

Ji Zanîngeha Manchesterê Prof. Justin Evans anî ziman ku lêkolîna li ser daneyên dawî di lêkolînên notrino de xaleke girîng e.

Prof. Justin Evans got, “Dema ku em li notrinoyan dinerin em tiştekî nû yan jî nayê payîn peyda dikin.”

“Encamên Microboone berê me dide aliyekî nû û bernameya me ya notrino wê bi bingeha hin ji vê nepeniyê dakeve.”

YÊN HATINE ÊTÎKETKIRIN HEMÛ BAJAR

Ji me agahî bistîne!

Eger tu bibî abone em ê nûçeyên lezgîn yekser ji maîla te re bişînin.
Eger tu bibî abone te we wateyê ku tu Polîtikaya Malpera Me dipejînî û dîsa tê wê wateyê ku tu Şert û Mercên me qebûl dikî. Tu kendî bixwazî dikarî ji abonetiyê derkevî
Çi Difikirî?
.0
.0
.0
.0
.0
.0
Nûçeya Berê Di êrîşa Îsraîlê de herî kêm 10 kes mirin
Nûçeya Pişt re Cûreyekî nû yê mirovan ê beriya 500 hezar salî hate kifşkirin
Nirxandinek Bike Nirxandinek Bike

Nirxandinek Bike Bersivê betalke

Epeyama we nayê weşandin. Qadên pêwist bi * hatine nîşandan.

Ji kerema xwe astek jilbijêre

Me Bişopîne!

Tu dikarî li ser gelek platforman rûpelên me bişopînî.
FacebookBiecibîne
TwitterBişopîne
PinterestPîn bike
InstagramBişopîne
YoutubeSubscribe
TiktokBişopîne
TelegramBişopîne
Google NewsBişopîne
LinkedInBişopîne
- Frekans -
Ad image
- Frekans -
Ad image

Navarokên Li Pêş

Înstîtûta Kurdî: Newroz destpêka serxwebûn û azadiyê ye

Rêveberiya Înstîtûta Kurdî ji bo Lêkolîn û Zanistî li Elmanya daxuyand ku Newroz roja berxwedan…

Ji aliyê Stêrk TV

Karasû: Bi hevdîtinekê re tecrîd bi dawî nebûye

Endamê Konseya Rêveber a KCK'ê Mûstafa Karasû anî ziman ku piştî hevdîtina Rêber Apo ya…

Ji aliyê Stêrk TV

‘25’ê Mijdarê ji bo me wê bibe roja têkoşînê’

Endama Yekîtiya Rewşenbîrên Kantona Cizîrê Civîn Hebîb diyar kir ku jina şoreşê karîbû xwe di…

Ji aliyê Stêrk TV

Ev jî di be ku bala te bikşînin

Rojane

Alphan: Gel li benda gavên şênber e

Ji aliyê Stêrk TV
Cîhan

Erebistana Siûdî bi cezayê darvekirinê gihişte rekorek nû

Ji aliyê Stêrk TV
Rojane

Girtiyên li Îmraliyê bi malbatên xwe re hevdîtin kirin

Ji aliyê Stêrk TV
Rojane

Şandeya Îmraliyê daxuyanî da

Ji aliyê Stêrk TV
Ya Berê Ya Pişt re
Stêrk TV
Stêrk TV
Stêrk TV

Li Ser Şopa Heqîqetê

Stêrk TV kanaleke pirziman ya nûçeyan e. Zimanê sereke ya kanalê kurdî ye. Kanal bi van zimanan nûçeyan diweşîne; kurmancî, soranî, goranî, hewramî, dimilî û îngilîzî.

Facebook Twitter Youtube Rss Medium
Kategorî
  • Kurdistan
  • Rojane
  • Çand û Hûner
  • Cîhan
  • Jin
  • Civak & Ekolojî
  • Zanist
Rûpel
  • Têkîlî
  • Frekans
  • Derbarê me de
  • Şert û Merc
  • Rêgezên Malperê
  • Kar Xwestin
  • Kunye

© Stêrk TV. Hemû mafê wê parastîne

Bibe abone!

Em ê te ji nûçe, gotar, bername û hemû bûyerên giring agahdar bikin!

Tu kengî bixwazin dikarin betal bikî.
adbanner
AdBlock Asteng Dike
Malpera me de reklam hene, ji ber vê sedemê malpera me bixin listeya spî ya AdBlock'ê
Temam, ez ê li listeya spî zêde bikim
Hûn bi xêr hatin

Têkevin hesabê xwe

Te paroleya xwe jibîr kir?